Leestijd: 4 min.
| 9 tips om oplossingsgericht te werken Het afgelopen jaar hebben we gemerkt dat de belangstelling voor de houding en gespreksvaardigheden uit het oplossingsgericht werken weer toe is genomen. Daar worden wij natuurlijk weer super enthousiast van. We onderzoeken graag samen hoe je vanuit het stellen van de juiste vragen de ander kunt begeleiden of coachen in de eigen zoektocht naar oplossingen. Niet jij als professional bepaalt de uitkomsten maar de cliënt zelf. Voor veel werkers voelt de oplossingsgerichte benadering vaak traag en ze hebben het gevoel dat ze er niet voldoende tijd voor vrij kunnen maken. Het zou veel tijd kosten om middels het stellen van vragen de ander te helpen. Maar is dat wel echt zo? Zou het niet zo kunnen zijn dat juist door in het begin de tijd te nemen en vanuit oprechte belangstelling vragen te stellen de ander uiteindelijk tot betere oplossingen komt die helpend zijn voor de lange termijn?! Volgens mij namelijk wel. Daar hoort natuurlijk de volgende mooie uitspraak bij; ‘Go slow, go fast!’. Voordelen zijn o.a. dat de bedachte oplossingen beter aansluiten bij de situatie of de persoon waardoor de motivatie stijgt en de ander heeft het zelf bedacht en doorleeft waardoor het beter toepasbaar is. Maar hoe geef je in de praktijk dan vorm aan de uitgangspunten van de oplossingsgerichte benadering? Graag zet ik een aantal belangrijke uitgangspunten en houdingsaspecten op een rijtje; 1. Als iets werkt, doe er dan meer van. Als iets niet werkt, doe dan iets anders. Concreet betekent dit dat je veel aandacht besteed aan successen. Je onderzoekt wat helpend is en blijft dat doen. Dit helpt zowel in client contact als ook in casuïstiek besprekingen. In teams wordt dit ook wel Good practice genoemd. Als je de casuïstiek bespreking hiermee start ontstaat er een andere sfeer. 2. Niet weten houding. Je gaat opzoek naar de expertise of de kennis van de ander. Hij of zij is zelf de expert over zijn leven. Wanneer je hiervan uitgaat kun jij ook niet precies weten hoe de oplossing van de ander eruit moet komen te zien. Oplossingen die precies aansluiten bij de situatie van de client kunnen dan ook het beste door henzelf gevonden worden. 3. Mensen zijn competent en willen het beste. Iedereen beschikt over bronnen en kwaliteiten om zijn problemen op te lossen. Door deze overtuiging neem je niet over maar activeer je de ander. En hoe doe je dat dan als er een onveilige situatie is ontstaan? Als je vanuit de bescherming van een andere vindt dat er iets moet veranderen? Dan is het belangrijk om te onderzoeken of er sprake is van een probleem of een beperking. Zijn er omstandigheden of eigenschappen waardoor iemand het oprecht niet kan? Wanneer iemand door hersenletsel problemen heeft met impuls beheersing of een cognitieve beperking dan houd je daar rekening mee. Maar pas op dat je niet te veel gaat overnemen. Leg zo snel en zo veel mogelijk de regie weer bij de ander. 4. Focus op de toekomst, op de gewenste situatie. Zonder hoop geen vooruitgang! Om cliënten weer in staat te stellen om hun gewenste situatie te bereiken is een verlangen en een gevoel van hoop nodig. De cliënt moet zich een voorstelling kunnen maken van de situatie waar zij naar streven. Zij moeten het als het ware voor zich zien hoe het gaat wanneer doelen bereikt zijn. Bijvoorbeeld aan welke kleine veranderingen zij merken dat het goed gaat. Om hoop te geven dat verandering mogelijk is breng je situaties in kaart waarin zij al successen behaald hebben. Deze informatie gebruik je weer in het heden om nieuwe stappen te zetten. 5. Leading from behind. Je richt je op wat de ander in plaats van het probleem voor ogen heeft. Wat is de gewenste situatie? Zodra dit helder is laat je de ander ideeën opdoen voor de eerste stap richting van de gewenste situatie. Je sluit aan bij het tempo van de ander waardoor de ander niet overvraagd wordt. 6. Zoek naar uitzonderingen. Er zit een verschil tussen het vragen naar uitzonderingen; wanneer is het gelukt om iets anders te doen in een lastige situatie, en momenten waarop het probleem zich niet voordeed; wanneer en hoe voorkwam je dat je in een lastige situatie terecht kwam? Beide zijn super interessant om goed uit te vragen. 7. Oprechte nieuwsgierigheid. Laat je verbazen en vraag door. Door oprechte belangstelling ontstaat een dialoog die waardevol is voor beiden. Door vernieuwende vragen te stellen help je de ander om stil te staan bij de eigen situatie waardoor zij hierop reflecteren. Pas wanneer je vragen stelt die de ander aan het denken zetten waarbij ze even stil zijn help je de ander tot nieuwe inzichten in de eigen situatie. De o ja toen deed ik ook nog … zijn het meest waardevol! 8. De oplossing hoeft geen verband te hebben met het probleem. Voorkom daarmee lineair denken. Je hoeft het probleem niet eerst uit te pluizen om een oplossing te vinden. Niet de focus op hoe het was toen het verkeerd ging maar hoe is het nu en waar wil je naartoe? Hoe is het dan, wat doe je dan anders, hoe voel je je dan en wat daarvan kun je nu al doen? 9. Kleine stapjes kunnen groot verschil maken. Soms kan iemand er als een berg tegenop zien om met iets te starten. De stappen zijn dan te groot en het begint er uit te zien als een onbedwingbare berg die beklommen moet worden waardoor iemand er al helemaal niet meer aan begint. Nadeel van grote stappen is dat de beloning ook lang op zich laat wachten. Wanneer je focust op kleine haalbare stappen kan iemand vandaag gelijk beginnen en krijg je snel succeservaringen en dat motiveert weer om door te gaan. Tenzij natuurlijk de ander toe is aan een grote verandering of een grote stap. Immers de ander is zelf baas over zijn of haar leven! Deze uitgangspunten komen duidelijk naar voren in de manier waarop je in gesprek gaat met de cliënt. Je hebt een vragende houding vanuit niet-weten, bent oprecht nieuwsgierig en sluit aan bij het tempo van de cliënt. Steve de Shazer zou zeggen: It’s simple… but it ain’t easy! Geschreven door Margreet Timmer Meer lezen? Kijk dan op http://www.timmconsultancy.nl/ |
