De Tweede Kamer debatteert maandag over de burgerschapsopdracht van scholen. Een debat over botsende grondrechten. Mogen reformatorische scholen bijvoorbeeld van ouders eisen dat ze een identiteitsverklaring tekenen waarin een homoseksuele levenswijze wordt afgewezen? Gidi Pols
Nee, zegt een deel van de Kamer. Ja, zei ChristenUnie-minister Arie Slob voorafgaand aan het debat. Trouw sprak met twee homoseksuele twintigers over hun reformatorische schooltijd.
De schaarse keren dat het in de les op het Van Lodenstein College over homoseksualiteit ging, was de toon niet positief. Het is een zondige levensstijl, je kunt er niet mee in de hemel komen, het is tegen Gods wil, hoorde Wim van Maanen. Tegelijkertijd ontdekte de inmiddels 26-jarige Van Maanen dat hij anders was dan de jongens in zijn klas. “Ik vraag me wel eens af of ik wel op meiden val”, zei hij eens tegen een klasgenoot. Gelach. “Wim, ga het proberen, komt vanzelf wel.”
In zijn wereld was geen ruimte voor een jongen die homo is, wist Van Maanen. Uit de kast komen was een no-go, hij durfde het niet eens in zijn hoofd te halen. In plaats daarvan probeerde hij te compenseren met machogedrag, achter meisjes aan te gaan, zich als hetero te ontwikkelen, erbij te horen. Hij werd gek van zichzelf.
Net als alle ouders op het Van Lodenstein hadden de vader en moeder van Van Maanen een identiteitsverklaring ondertekend. Daarin staat onder meer wat de school een betrouwbare uitleg van de Bijbel acht (De Drie Formulieren van Enigheid), maar ook hoe vaak de leerlingen naar de kerk zouden moeten gaan. En ook: ‘een homoseksuele levenswijze [is] in strijd met Gods Woord en [wordt] als zodanig afgewezen’. Wie niet ondertekent, wordt niet toegelaten tot de school.
Het Van Lodenstein is niet de enige school met een homo-onvriendelijke identiteitsverklaring. Het datajournalistieke platform Pointer deed begin dit jaar onderzoek naar de morele standpunten van 170 reformatorische scholen in Nederland. Daarvan hebben er 137 documenten met standpunten online staan. Een kwart van daarvan is openlijk afwijzend tegenover homoseksualiteit.
Dat botst met de zogeheten burgerschapsopdracht van scholen, zegt LHBTI-belangenorganisatie COC. Maandag debatteert de Tweede Kamer over strengere regels rond deze opdracht, die voorschrijft wat scholen hun leerlingen moeten bijbrengen om te zorgen dat het burgers worden die volwaardig deelnemen aan de democratische rechtsstaat. Onderdeel hiervan is de acceptatie van seksuele diversiteit. Ook Kamerleden van onder meer de PvdA, VVD, GroenLinks en SP maken zich hard om in de nieuwe strengere regels op te nemen dat dergelijke identiteitsverklaringen homoseksualiteit niet meer mogen afwijzen.
In september verdedigde verantwoordelijk minister Arie Slob (ChristenUnie) deze identiteitsverklaringen nog onder het mom van vrijheid van onderwijs. “Deze vrijheid dient gerespecteerd te worden, ook wanneer het opvattingen betreft over homoseksualiteit die misschien niet door het merendeel van de samenleving worden gedeeld”, antwoordde Slob op vragen van GroenLinks.
“Omdat ieders familie het ondertekend heeft, is de sfeer ernaar”, zegt Gerard Amersfoort (23). Ook zijn ouders moesten toen hun zoon naar het Pieter Zandt in Kampen ging een document onderschrijven dat seksualiteit tussen twee mensen van hetzelfde geslacht verwerpt. “Als iedereen zo denkt, is het makkelijk om het te demoniseren. Ik heb me er ook nooit tegen verzet.”
Amersfoort probeerde zijn geaardheid te ontkennen. Hij spiegelde zich aan jongens uit zijn klas. De groene broek die hij eens kocht, bleef toch maar in de kast hangen. Hij zoende met meisjes, had zelfs drie maanden een relatie. “In mijn leefwereld was het raar om homo te zijn, het was zondig.”
Ondanks alles betwijfelt de nog altijd gelovige Amersfoort of een verbod op dit soort identiteitsverklaringen de oplossing is. “Gevoelsmatig zou ik zeggen: dit mag er niet in staan”, zegt hij. “Maar verbieden lost het niet direct op, dat zet waarschijnlijk vooral kwaad bloed. Je begint een constructief gesprek met gereformeerden nooit met een regenboogvlag in je hand, je moet snappen wat hun kant inhoudt.” Wel zou Amersfoort graag zien dat de overheid in gesprek gaat met de scholen over wat de negatieve aandacht voor homoseksualiteit met een kind doet.
Ook de nog steeds gelovige Van Maanen hoopt dat er meer ruimte komt voor een open gesprek over homoseksualiteit op reformatorische scholen. Daarnaast vindt hij wel dat de identiteitsverklaringen aangepast kunnen worden. “Maar ik weet niet of dat haalbaar is.”
Lees ook:
‘Orthodoxe school onveilig’
Een flink deel van de reformatorische scholen vindt dat seks alleen plaats kan vinden binnen een huwelijk tussen een man en een vrouw. Dat meldt het datajournalistieke platform Pointer (KRO-NCRV).
Celibataire homovoorlichters krijgen toch subsidie
De stichting die op reformatorische scholen homoseksualiteit bespreekbaar wil maken, krijgt toch subsidie. Het is geen onoverkomelijk probleem dat Hart van Homo’s een voorkeur heeft voor celibatair leven.
