Begin December introduceerde de kinderombudsman; het beste besluit voor het kind. Een tool om participatie van kinderen centraal te stellen in de beslissingen die genomen worden in hun leven. Een ontwikkeling die we in het kader van participatie alleen maar kunnen toejuichen.
Vrijdag 13 december heeft de kinderombudsman een artikel geplaatst op sociaal web, hier vraagt zij specifiek aandacht voor participatie van pleegkinderen.
In Nederland wonen ongeveer 22.000 kinderen in een pleeggezin of gezinshuis. Kinderen die om wat voor een reden dan ook niet thuis kunnen wonen. Er zijn kinderen die hun hele jeugd bij dezelfde pleegouders blijven, maar er is ook een grote groep die van pleeggezin naar pleeggezin of gezinshuis gaat. Kinderen die in hun jeugd tien, vijftien keer worden doorgeplaatst. Die in onzekerheid zitten of ze kunnen blijven. Die steeds opnieuw moeten beginnen en het vertrouwen in volwassenen verliezen. Een nieuwe plek, nieuwe gezichten, een nieuwe school. Kinderen die nooit ergens thuis zijn.
Als Kinderombudsvrouw kom ik op voor de rechten van kinderen en jongeren. Ik zie het als een van mijn belangrijkste taken om te zorgen dat kinderen gezien worden, dat er echt naar hen geluisterd wordt en dat zij betrokken worden bij alle belangrijke beslissingen over hun leven. Voor kinderen die niet thuis kunnen wonen, is dit extreem belangrijk. Door de vele doorplaatsingen en de onduidelijkheid over hun toekomst hebben zij te maken met veel onzekerheid. Het is daarom van extra groot belang dat zij kunnen meepraten over de plek waar ze wonen, waar ze zich prettig en veilig voelen, over het contact met hun ouders, broers en zussen, waar ze naar school gaan en hoe zij hun toekomst zien.
Helaas gebeurt dit in de praktijk nog veel te weinig. Pleegkinderen hebben te vaak het gevoel dat zij geen invloed hebben op beslissingen over hun leven. Zo vertelde een jongen in een gezinshuis mij dat hij zich nooit gehoord voelde door een rechter, terwijl hij er al zeker zes had gesproken. Een meisje dat ik dit jaar sprak verwoordde het als volgt: ‘’Er wordt wel gezegd dat je inspraak hebt, maar als zij vinden dat je ergens heen moet, dan ga je. Daar kun je niets tegenin brengen.’’
Dat kinderen niet betrokken worden bij belangrijke beslissingen over hun leven, is niet alleen schadelijk voor hun vertrouwen in volwassenen en hun toekomst, het leidt ook tot minder goede besluiten. Want hoe kan je een goede beslissing nemen voor een kind, als je niet weet wat er speelt in zijn of haar leven en als je niet weet wat het kind zelf werkelijk belangrijk vindt?
Ik ben ervan overtuigd dat als we kinderen betrekken bij belangrijke besluiten, wij betere besluiten nemen. En dat dit uiteindelijk zelfs kan leiden tot een afname van het grote aantal doorplaatsingen waar veel pleegkinderen mee te maken hebben. Het is dan ook niet toevallig dat het stappenplan voor betere besluiten voor kinderen, dat ik onlangs lanceerde, ontstond tijdens een bijeenkomst rond de documentaire Alicia – over een meisje dat in haar jonge leven vele malen van pleeggezin naar instelling is verhuisd.
Het stappenplan ‘Het beste besluit voor het kind’ is bedoeld voor iedereen die met en voor kinderen besluiten neemt. In vier praktische stappen neem je een beslissing waarbij het belang van het kind voorop staat. Precies zoals het Kinderrechtencomité het van ons vraagt. Samen met professionals en jongeren hebben wij de richtlijnen van het comité voor het nemen van besluiten vertaald naar het praktische stappenplan.
Hoe kom je nu in vier stappen tot het beste besluit voor het kind? In de eerste stap onderzoek je wat echt het mooiste en beste besluit is voor de ontwikkeling van het kind, zonder dat je al kijkt naar hobbels en obstakels. Om dit te onderzoeken, kijk je altijd naar een aantal vaste belangrijke aspecten. Zoals wat het besluit betekent voor het contact met familie en andere belangrijke personen in het leven van het kind. Wat het betekent voor de veiligheid van het kind, de schoolkeuze, gezondheid, de identiteit? En heel belangrijk: je kunt volgens het Kinderrechtencomité alleen maar goed onderzoeken wat het beste voor het kind is, als je weet wat het kind vindt en wil. De mening van het kind telt zwaar!
In stap twee kijk je naar hobbels en obstakels en naar andere dan kind-belangen. Soms wil een organisatie iets anders dan het kind. Soms wil de (pleeg)ouder iets anders. Soms is het beste voor het kind erg duur of niet beschikbaar. Ook deze belangen onderzoek je zo goed en volledig mogelijk. In stap drie weeg je de belangen van het kind en wat het kind het liefste wil, zorgvuldig af tegen die andere belangen en neem je het besluit. Bij dit besluit telt wat het beste is voor het kind het zwaarst. In de vierde en laatste stap leg je je besluit uit en bespreek je de keuze met het kind. Als je niet gekozen hebt voor wat het beste is voor het kind en wat het kind het liefst wil, leg je dit extra goed uit. En je vertelt het kind wat het nog kan doen om het besluit te laten veranderen. En als er niets kan, vertel je dat ook.
Het beste besluit voor het kind vraagt een volwaardige stem van het kind. Als iedereen die besluiten voor pleegkinderen neemt deze vier stappen volgt en daarmee kinderen serieus betrekt bij het te nemen besluit, ben ik ervan overtuigd dat zij zich beter gehoord en gezien worden. Dat zij voelen dat ze invloed hebben op beslissingen over hun leven en over hun toekomst. Dat er betere besluiten voor pleegkinderen komen.
Link naar het artikel: https://www.sociaalweb.nl/blogs/betrek-pleegkinderen-bij-besluiten-over-hun-leven
