Op woensdag 22 februari zijn Mandy Peper en Summer Koster afgereisd om Evelien Meesters van Stimulansz te spreken over haar ervaringen rondom de omgekeerde toets.
De meesten hebben vast wel gehoord van de omgekeerde toets en de omgekeerde verordening. Dit zijn methodieken die op maat voor gemeenten worden ontwikkelt, met de essentie: niet vanuit de wet naar de vraag van de inwoner te kijken, maar te kijken naar wat de inwoner nodig heeft en dan vervolgens te kijken welke wetten en of voorzieningen daarop van toepassingen zijn. Dit is een verschuiving in kwaliteitsdenken, benadering en methodiek.
Er zijn diverse inspirerende trajecten in het land waarin de omgekeerde toets en verordening is geïmplementeerd. Zo heeft gemeente Amsterdam zelfs een eigen casus boekje uitgegeven met hun ervaringen. Ook gemeente Leeuwarden heeft het traject doorlopen en geeft hier zijn draai aan. Bij de gemeente Haarlem staan de uitgangspunten van de omgekeerde toets zelfs in de vacaturetekst voor handhavers. Oftewel er de omgekeerde toets wordt omarmt binnen diverse gemeenten. Dit is ook een zoektocht, want bij implementatie zoals bij gemeente Veldhoven rees de vraag: ” mogen we nu nooit meer afwijzen?”. Dat is juist niet de essentie van de omgekeerde toets, de omgekeerde toets gaat uit van kijken naar wat echt nodig is en soms betekent het ook voorzieningen afwijzen maar iemand wel helpen om bijvoorbeeld een vrij toegankelijke voorziening of steun te realiseren.
Wat is hierin het geheim?
Op bezoek bij Evelien Meesters in Utrecht wist Evelien ons mee te nemen in het proces. Zij vertelde dat de implementatie bij gemeenten ook echt maatwerk is, waarin er gevraagd wordt naar casuïstiek van de gemeente zelf. Soms worden ook (indien mogelijk en met toestemming) inwoners benaderd. Ook wordt er gekeken naar de verordeningen die de gemeenten heeft opgesteld. Zijn deze regels, die bedoeld zijn voor de inwoner ook te lezen voor de inwoner? Hoe gaan we met elkaar regelgeving in klare taal schrijven?
De implementatie van de omgekeerde toets is een organische proces, geen gemeente is hetzelfde en van te voren valt niet te zeggen waar je uitkomt, zo stelt Evelien Meester.
Ons klinkt dat als een avontuur in de oren, op zoek naar de beste mogelijkheden en keuzes die voorhanden zijn, wel gezamenlijk een eindpunt bepalen maar het proces ernaar toe en de duur laat op zich wachten.
Inspirerende ontwikkelingen
Zo is Stimulans nu ook bezig met het ondersteunen van gemeenten bij het ontwikkelen van een waardenkader, om samen met de gemeente te kijken naar een persoonlijke waardenkader om vervolgens ook te kunnen toetsen of bij implementatie en ontwikkeling de waarden ook overeind zijn gebleven. Een mooie manier van opnieuw kijken naar kaders en het meten van resultaten. Ook deze waardenkader is een transitie. Deze is passend bij de toekomstige ontwikkelingen rondom de gemeenteraad die een meer controlerende en sturende manier van verantwoording krijgt. Het rijk gaat de opgaven van de gemeenten dan niet meer controleren maar de gemeenteraad. Hoe neem je zo’n gemeenteraad dan mee en hoe draagt dit bij aan de coalitievorming? Juist ja via een opgesteld Waardenkader. Mooie ontwikkelingen waar we graag meer over lezen of horen in de toekomst.
