23 september 2021
Welke uitdagingen komen maatschappelijk werkers tegen bij het signaleren van beperkte basisvaardigheden? En hoe begeleid je mensen die hiermee worstelen? Henri Faun, onderzoeker bij Panteia, bracht met zijn collega’s twee lokale aanpakken – in Haarlem en Breda- in kaart.
Uit het onderzoek blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de twee aanpakken. In Breda staat de aanpak van basisvaardigheden hoog op de agenda en weten maatschappelijk werkers mensen te vinden, worden beperkte basisvaardigheden gesignaleerd en kunnen mensen zo worden doorverwezen naar hulp. In Haarlem stokt het in het bereiken van mensen.
Faun: ‘Doordat er binnen gemeente Breda een breed draagvlak is voor het thema basisvaardigheden en doordat verschillende partijen betrokken zijn, is het voor maatschappelijk werkers en opbouwwerkers makkelijk om dit door te voeren in hun werk. Wat je aandacht geeft, groeit. In Breda wordt daarnaast goed doorgevraagd om erachter te komen of er taalproblemen zijn en zijn maatschappelijk werkers alert op eventuele signalen. Ook zet de gemeente bewust in op eenvoudig taalgebruik.’
‘In Haarlem hebben maatschappelijk werkers moeite met het vinden van de doelgroep. Gezien de omvang van de stad wonen daar behoorlijk wat mensen met beperkte basisvaardigheden. Dat ze desondanks toch moeite hebben met het bereiken van mensen, geeft aan dat de aanpak nog te beperkt hierop gericht is.
Als mensen eenmaal weten hoe ze problemen kunnen herkennen, wordt het na verloop van tijd automatisme
Aandacht voor basisvaardigheden is in beide gemeenten niet opgenomen in de taakstelling van maatschappelijk werkers en opbouwerkers. Ook hebben sociale professionals in beide gemeenten een training gevolgd voor het herkennen van beperkte basisvaardigheden. Een verklaring voor het verschil in succes is dat er in Breda een actief netwerk is met een actieve trekker die mensen alert houdt. In Breda zien ze in dat voortdurende aandacht van belang is om verschil te maken. Als mensen eenmaal weten hoe ze problemen kunnen herkennen, wordt het na verloop van tijd automatisme en onderdeel van de standaardwerkwijze.’
Basisvaardigheden gaat over taal, maar ook over digitale vaardigheden. Wat leert het onderzoek hierover?
‘Gebrek aan taalvaardigheden is meer verborgen. Mensen ervaren minder schaamte als zij moeite hebben met digitale vaardigheden. Daar komen ze sneller voor uit. Dat is anders als het gaat om lezen en schrijven. Uit ons onderzoek blijkt dat mensen het lastig vinden om te delen dat ze moeite hebben met lezen en schrijven. Vooral wanneer het gaat om mensen met Nederlands als moedertaal. Dat maakt het voor de buitenwereld ook moeilijker om het te herkennen. Uit gesprekken met ervaringsdeskundigen blijkt dat mensen allerlei smoesjes verzinnen om hun beperkte taalvaardigheden verborgen te houden. Mensen kunnen zich zo langere tijd redden in de samenleving, maar dat kan plotseling veranderen. Zo kunnen er bijvoorbeeld problemen ontstaan als er een partner wegvalt. Dat vraagt om alertheid van professionals, juist omdat de problematiek niet altijd direct zichtbaar is.’
Lees verder via de website van Movisie https://www.movisie.nl/artikel/onderzoek-naar-basisvaardigheden-sociale-domein
Foto door Christina Morillo via Pexels
