ENSCHEDE – Jongeren met crimineel gedrag komen te laat in beeld bij hulpverleners. Het is een van de redenen dat jeugdgevangenissen vol zitten, zegt Ruth Driessen, projectleider van de Twentse Transformatie (Jeugdbeschermingsketen en Jeugdstrafrechtketen). Twentse partners werken aan een plan om deze jongeren eerder in beeld te krijgen.
De NOS meldde afgelopen weekend dat jongeren steeds vaker celstraf krijgen opgelegd en dat daardoor jeugdgevangenissen vol zitten. Ruth Driessen heeft zich geërgerd aan het nieuws. Omdat nieuwe plekken maken in jeugdgevangenissen volgens haar niet de oplossing is. „We moeten voorkomen dat jongeren steeds zwaardere delicten plegen, we moeten er vroeg bij zijn.”
Driessen is projectleider binnen de Twentse Transformatie, een samenwerkingsverband van partijen die werken in de jeugdbescherming en het jeugdstrafrecht. De afgelopen maanden hebben ze al gewerkt aan een analyse van het jeugdstrafrecht, want de tendens die de NOS signaleerde, was bij hen bekend.
Delicten worden zwaarder
„Je ziet dat de delicten waarvoor jongeren veroordeeld worden, zwaarder worden”, zegt Driessen. „Ik denk dat dit ook komt door wat er achter ligt.” Ze wijst daarbij onder meer op het feit dat het Openbaar Ministerie gecentraliseerd is en daardoor weg is uit de regio. Dat maakt dat er veel minder contact is tussen het OM en de Twentse jeugdhulpverleners.
Eerder voor de kinderrechter
„Jongeren die risicovol gedrag vertoonden zonder dat het een heel zwaar delict was, werden na overleg in de regio toch wel eens door het OM voor de kinderrechter gebracht. Uit pedagogisch oogpunt.” De Raad voor de Kinderbescherming doet dan onderzoek en dan kan bijvoorbeeld ook Jeugdreclassering ingezet worden (verplichte begeleiding van een jongere).
Maar in de afgelopen vijf jaar is het aantal onderzoeken door de Raad voor de Kinderbescherming gehalveerd. „Omdat het OM nu veelal met een juridische blik bepaalt of een jongere voor de kinderrechter moet verschijnen.”
Opvangen bij lichte vergrijpen
Vaak is het niet het eerste delict dat een jongere heeft gepleegd voor hij of zij daadwerkelijk voor de kinderrechter verschijnt. In die periode dat er al wel risicovol gedrag is met lichte vergrijpen, zouden de jongeren ergens gesignaleerd moeten worden.
De gemeente zou volgens Driessen een logische plek zijn. „Maar sinds de gemeenten in 2015 verantwoordelijk werden voor jeugdzorg, is het daar enorm druk geweest en moesten de gemeenten enorm bezuinigen. Onder meer op jongerenwerk. We zien dat daar de focus nu vooral op gezinnen en opvoedproblemen ligt.”
We moeten voorkomen dat jongeren steeds zwaardere delicten plegen, we moeten er vroeg bij zijnRuth Driessen, projectleider
Politie mag informatie niet delen
De politie heeft wel goed zicht op jongeren die bij de risicogroep horen. Maar delen dat vanwege de privacywet AVG sinds een paar maanden niet meer met hulpverleners. „De politie heeft landelijk gezegd dat het de gegevens niet meer mag delen”, legt Driessen uit. Ook van die kant komt er dus geen informatie meer.
Als zware crimineel voor de rechter
Soms zijn er eerst drie of vier lichtere vergrijpen waarvan justitie het te vroeg vindt de jongere voor de rechter te brengen. Ze komen dan mogelijk bij Halt of krijgen een boete. De vijfde keer is het een zwaarder delict en dan staat de jongere als zwaardere crimineel voor de rechter. „Ineens, omdat de jongere bij verschillende partners in beeld is maar we dat niet hebben gedeeld. En dat is hartstikke jammer. Daarom hebben we nu in Twente gezegd dat we echt als hele keten met elkaar moeten gaan afstemmen.”
Jeugdcriminaliteit terugdringen
Politie, onderwijs, jongerenwerk en de veertien Twentse gemeenten doen er aan mee. In de komende weken beginnen ze met een project om een plan te maken hoe ze problemen vroeg kunnen signaleren om zware criminaliteit onder jongeren te voorkomen. Bijvoorbeeld via het onderwijs en door een manier te vinden hoe de politie toch AVG-proof informatie kan delen.
Aan het eind van het jaar moet dat plan er liggen, waarna de gemeenten er samen met de partners mee aan de slag kunnen. „Ons doel is om jongeren er eerder uit te pikken en zo jeugdcriminaliteit echt terug te dringen.”
Tekst door: Kelly Adams
Afbeelding van Cor Gaasbeek via Pixabay
