Wilt u graag binnen uw gemeente de toegang tot regelingen voor mantelzorgers vereenvoudigen ? En daarmee bijdragen aan preventie en duurzame inzetbaarheid van mantelzorgers? Meld u dan aan bij het ministerie van VWS en maak kans op een budget om hiermee aan de slag te gaan, extra expertise in te huren, een analyse uit te voeren en/of te onderzoeken hoe het werken met een mantelzorgverklaring kan passen in uw lokale situatie en wat daarvoor nodig is.
Waarom?
Het is belangrijk dat mantelzorgers de zorg voor hun naasten kunnen volhouden. Een goed ondersteuningsbeleid door gemeenten helpt hen daarbij. Gemeenten bieden vanuit de Wmo bijvoorbeeld respijtzorg aan ter ontlasting van de mantelzorger, hebben vaak een punt waar mantelzorgers terecht kunnen voor informatie, advies en bijvoorbeeld praktische ondersteuning en organiseren jaarlijks de waardering voor mantelzorgers. Daarnaast hebben veel gemeenten en enkele instanties, zoals het UWV, (lokaal) specifieke regelingen voor mantelzorgers ontwikkeld. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een ontheffing van de sollicitatieplicht, het niet toepassen van de (inkomensafhankelijke) huurverhoging, een urgentieverklaring voor een woning of een parkeervergunning voor mantelzorgers.
Uit onderzoek blijkt dat mantelzorgers problemen ondervinden in de toegang tot de verschillende voorzieningen en regelingen. Zij zijn niet altijd bekend met de regelingen die er voor hen zijn. Daarnaast wordt het aanvragen van de regelingen vaak ervaren als een lastig proces. Tot slot geven mantelzorgers aan dat de instanties die verantwoordelijk zijn voor een regeling (zoals de gemeente of de woningcorporatie) vragen om een bewijs van mantelzorger zijn (‘een mantelzorgverklaring’), zonder dat is geregeld waar de mantelzorger terecht kan om dat bewijs te krijgen en/of zonder dat dit bewijs breed erkend wordt door de instantie die erom vraagt. Dit leidt tot een verhoogde ervaren regellast bij mantelzorgers.
Samen sterk voor mantelzorg
In oktober 2020 is de landelijke aanpak Samen sterk voor mantelzorg van VWS, VNG, ZN, VNO NCW en MantelzorgNL gepubliceerd. In deze aanpak is een van de belangrijke pijlers: ‘Mantelzorgers bereiken en hen informeren over het bestaan van vormen van ondersteuning door de gemeente en de toegang tot deze ondersteuning vereenvoudigen. De mantelzorger ontvangt eenduidige informatie en ervaart minder regeldruk.’
VWS wil gemeenten daarom faciliteren om de toegang tot lokale regelingen voor mantelzorgers te vereenvoudigen en de regellast voor mantelzorgers bij de aanvraag van deze voorzieningen te verminderen. Gemeenten kunnen aan de slag met het verbeteren van hun dienstverlening, en worden hierbij met denkkracht en een aantal gemeenten ook financieel ondersteund.
Hoe worden gemeenten hierbij ondersteund?
VWS stelt incidentele middelen beschikbaar aan een aantal gemeenten die kunnen worden ingezet voor de volgende activiteiten ter versterking van het lokale mantelzorgbeleid:
- Evaluatie van bestaande regelingen voor mantelzorgers op toegankelijkheid en effectiviteit.
- Vereenvoudiging van de toegangsprocedure tot regelingen voor mantelzorgers.
- Bij de regelingen waar een ‘bewijs van mantelzorger zijn’ wordt gevraagd te regelen dat de mantelzorger dit bij een door de gemeente aangewezen instantie kan verkrijgen. Het verminderen van de regellast van mantelzorgers staat hierbij centraal.
- Afspraken te maken met bij de regelingen betrokken partijen om een dergelijk bewijs/verklaring te accepteren in de toegang.
- De voorwaarden bepalen waaronder de mantelzorger in aanmerking komt voor een verklaring. Per regeling kunnen die voorwaarden verschillen.
Er wordt gedacht aan een incidenteel bedrag van maximaal 80.000 euro per gemeente voor een jaar, startend in 2021, en een maximum van tussen de 20 en 25 deelnemende gemeenten. Het exacte bedrag wordt bepaald op basis van het aantal aanmeldingen. Indien er te veel aanmeldingen zijn, zal er op basis van objectieve criteria (zoals spreiding en grootte van gemeenten) worden geselecteerd. Vanuit de overtuiging dat gemeenten het beste weten wat er lokaal nodig is om de toegang tot lokale regelingen te vereenvoudigen worden er geen voorwaarden gesteld aan besteding en verantwoording van de middelen.
Gemeenten die deelnemen kunnen, naast een eenmalig budget, op de volgende manieren door VWS gefaciliteerd worden:
- Inzet en betrokkenheid van het Adviesteam Mantelzorgondersteuning voor gemeenten. Zij bieden informatie en advies, meedenkkracht als sparringpartner, procesbegeleiding, en ontsluiten beschikbare tools en ervaringsdeskundigheid bij de verdere uitwerking van dit traject, al dan niet samen met lokale partners.
- Ondersteuning van kennisuitwisseling tussen deelnemende gemeenten.
- Evaluatie van het proces en monitoring door een extern bureau. Op deze manier kan de opgedane kennis ook worden gedeeld met andere gemeenten en instanties.
