Na de decentralisatie van taken in het sociaal domein in 2015 kozen de meeste gemeenten voor het opzetten van sociale wijkteams. Teams die integraal, generalistisch, interdisciplinair en outreachend te werk gaan; ten behoeve van de zorg- en dienstverlening die gemeenten bieden aan inwoners in het kader van de Wmo, Jeugdwet en Participatiewet. Vijf jaar later kiest een ruime meerderheid van gemeenten nog steeds voor het instrument wijkteams, zo blijkt uit de vierde landelijke peiling onder gemeenten van Movisie. In deze teams werken professionals met verschillende expertises samen aan de ondersteuning van inwoners.
Bij de introductie van de wijkteams waren de verwachtingen hooggespannen, de zorg van de teams richtte zich op het brede terrein van welzijn, meedoen in de samenleving, werk, zorg in en om huis en opvoeden en opgroeien. Naar het functioneren van sociale teams is in de achterliggende jaren inmiddels al heel wat onderzoek gedaan. Onderzoeken maken duidelijk dat beleidsidealen en werkelijkheid vaak nog ver uit elkaar liggen. Het ideaal is steeds dat wijkteams zorgen voor effectievere, meer samenhangende en op de individuele behoeften toegesneden ondersteuning en dat er minder en automatisch beroep wordt gedaan op de tweede lijn. Het idee is dat deze zorg en ondersteuning verleend wordt in nauwe samenwerking met de nulde lijn, de burgers en hun eigen relaties en verbanden. Onderzoek laat zien dat er op deze punten nog heel wat te winnen is. De praktijk van de afgelopen jaren loopt niet in de pas met deze voornemens. De evaluatie door het Sociaal Cultureel Planbureau van 5 jaar decentraal sociaal beleid trekt opnieuw deze conclusie. Om te begrijpen waarom dit het geval is en hoe beleid en praktijk dichterbij elkaar kunnen komen, is inzicht in het dagelijkse werk van sociaal professionals onmisbaar.
‘Inzicht in het dagelijkse werk van sociaal professionals is onmisbaar’
Frontlinie van het sociaal domein
Om die reden hebben we in dit onderzoek ervoor gekozen vijf wijkteams uit verschillende gemeenten in hun alledaagse omgeving op te zoeken: dicht op hun huid, in de werkomgeving van hun team, in de wijk waar ze werkzaam zijn, en te zien hoe ze aan het werk zijn en aan welke beleidsopdracht ze invulling weten te geven. We hebben wijkteamleden in hun dagelijkse werk gevolgd op kantoor, tijdens team- en casussen-overleggen, op werkbezoek in de wijk en in hun contacten met andere organisaties. Om het doel van het onderzoek te bereiken: inzicht krijgen in het alledaagse handelen van individuele leden van wijkteams en wat hen daarin helpt of belemmert, juist om deze belemmeringen weg te nemen, is een specifieke vorm van participerend onderzoek verricht: shadowing (een onderzoekstechniek waarbij respondenten over een langere periode van dichtbij worden gevolgd tijdens hun werk). We brengen hun professionele leefwereld in beeld, hun manier van werken en hun afwegingen en dilemma’s. Zo krijgen de wijkteamleden een gezicht. En geven we een gedetailleerd beeld van wat het betekent om als wijkteamlid in de frontlinie van het sociaal domein te staan.
3 maart 2021. Auteur Radboud Engbersen, Sanneke Verweij, Djuna Buizer, Susan de Vries en Silke van Arum.
https://www.movisie.nl/publicatie/wat-belemmert-helpt-wijkteams
Afbeelding van Sabine van Erp via Pixabay
