Kinderrechters maken zich grote zorgen om de wachtlijsten bij jeugdbescherming. Die zijn zo lang dat er al maanden geen jeugdzorgwerkers beschikbaar zijn om gezinnen te helpen. Het risico is dat er een jaar niks gebeurt. “Kwetsbare kinderen zijn er de dupe van.”
Kinderrechters hebben tientallen uitspraken op rechtspraak.nl gezet om het probleem inzichtelijk te maken.
De uitspraken zijn ingezien door RTL Nieuws, wat er in staat is heftig: kinderen hebben te maken met huiselijk geweld, een vader dreigt zijn kind te ontvoeren, er is alcohol- of drugsmisbruik van (een van de) ouders of een vechtscheiding. Minderjarige kinderen zijn gevlucht van hun ouders, glijden af, gaan niet meer naar school en sommige kleine kinderen hebben geen contact meer met vriendjes.
Geanonimiseerd en online
“Het tekort aan jeugdzorgwerkers is al maanden een groeiend probleem”, zegt kinderrechter Susanne Tempel. Ze werkt bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant. Dat gerechtsgebied heeft elf uitspraken geanonimiseerd en online gepubliceerd.
“In deze zaken zagen we dat er geen jeugdzorgwerker was. Een rechter praat door zijn uitspraken. Door ze online te zetten willen we laten zien wat er zoal bij de gezinnen speelt en waarom het zo belangrijk is dat er een oplossing komt”, vertelt Tempel. “Sommige gezinnen worden maandenlang niet geholpen. Maar je kunt een kind van zes die bijvoorbeeld last heeft van kindermishandeling niet een half jaar op een wachtlijst zetten.” Lees ook:Duizend meldingen over wanpraktijken jeugdzorg, meeste zijn verjaard
‘Kunnen vraag niet aan’
In 2015 is de jeugdzorg flink veranderd om meer zorg op maat te bieden. Er volgde anderhalf jaar van decentralisaties en bezuinigingen. Sindsdien zijn er volgens Tempel nieuwe aanbieders die ook specialisaties in huis hebben. “Maar die kunnen het gat ook niet dichten. Ze kunnen de vraag vaak niet aan en lassen dan een stop in. Jeugdbescherming is verplicht iedereen aan te nemen, daarom krijg je die wachtlijst.”
Soms is het volgens haar niet eens mogelijk een andere organisatie in te schakelen. “Bijvoorbeeld door een specialisme of doordat de gemeente geen contract heeft met de instelling.”
Jeugdbescherming: ‘We zijn nieuwe mensen aan het werven’
Jeugdbescherming Brabant erkent de problemen. Bestuurder René Meuwissen: “Bij ons in het district staan 41 kinderen op de wachtlijst: 34 in de regio Zeeland en West-Brabant en 7 in Oost-Brabant. Voor het eerst sinds lange tijd komen er meer uitspraken waarbij een jeugdbeschermingsmaatregel nodig is. Hierdoor zijn meer medewerkers nodig en kan het zijn dat er soms geen jeugdzorgwerker direct beschikbaar is.”
Als dat zo is, wordt de zaak tijdelijk opgepakt door één of een aantal jeugdzorgwerkers die zich voornamelijk bezighouden met wachtlijstproblematiek. “Zij zorgen dan dat er regelmatig contact is met de cliënten en dat de veiligheidseisen worden gewaarborgd totdat de toegewezen jeugdzorgwerker met de zaak aan de slag kan. Vanaf het moment dat er wachtlijsten dreigden te ontstaan, zijn we volop nieuwe mensen aan het werven. Maar door de hoge werkdruk is de uitstroom van personeel is met 15 tot 20 procent hoog. Het is moeilijk goede mensen te vinden. Met meer financiële middelen van het Rijk en een efficiëntere samenwerking met andere organisaties willen we dat de baan aantrekkelijk wordt en dat minder mensen weggaan.”
Ingewikkeld proces
Het verloop van een ondertoezichtstelling is ingewikkeld. Jeugdbescherming moet bijvoorbeeld dit snel regelen. Dat lukt niet altijd. Wel moet er binnen enkele dagen een gezinsvoogd zijn die in kaart brengt wat er aan de hand is binnen een gezin en welke hulp nodig is, maar die persoon verleent zelf geen hulp. “Doordat er bij andere instanties ook wachtlijsten zijn, zijn er nu dubbele wachtlijsten. Het duurt hierdoor extra lang voor een gezin geholpen wordt.” En die wachttijd loopt alleen maar op.
Wat is een ondertoezichtstelling (OTS)?
Als het bij een gezin thuis niet goed gaat, kan de overheid ingrijpen. Alleen een rechter mag beslissen of een kind onder toezicht komt of zelfs uit huis geplaatst wordt. Daarmee wordt het ouderlijk gezag beperkt.
Een OTS is de belangrijkste maatregel van de kinderbescherming. Het doel is om kinderen te beschermen die in hun ontwikkeling worden bedreigd of veiligheidsrisico’s lopen.
Er wordt een OTS aangevraagd als er sprake is van ernstige bedreiging van de belangen van een kind. De Raad voor de Kinderbescherming dient het verzoek in bij een kinderrechter.
Als die de OTS toewijst, moet er binnen vijf dagen een gezinsvoogd zijn, geregeld door een gecertificeerde instelling zoals jeugdbescherming. Die bekijkt de situatie en zorgt ervoor dat er binnen zes weken een plan is.
Bron: Nederlands Jeugdinstituut
