Eind november 2019 liep de pilot ” werken met een toekomstplan af, als onderdeel van een landelijke aanpak voor 16-27 jarigen in de jeugdhulp / jeugdzorg. En deze pilot heeft een aantal mooie heldere highlights gegeven die interessant is voor beleidsmakers die zich interesseren in het onderwerp 16-27 jaar. Ook staat er in de aanbeveling beschreven dat een richtlijn voor deze doelgroep helpend en wenselijk zou zijn.
Meer weten of de pilot en onderzoeken die zijn uitgevoerd rondom 16-27jarigen? Kijk dan op de website 16-27
Uitkomst pilot Toekomstgericht werken
Een van de doelstellingen in het Actieprogramma Zorg voor de Jeugd is om kwetsbare jongeren beter op weg te helpen zelfstandig te worden. Om dit te bereiken zijn er concrete doelstellingen benoemd. Namelijk “Iedere jongere die vanaf 2020 zorg krijgt, een instelling verlaat of in een pleeggezin woont, wordt merkbaar beter voorbereid op de overgang naar volwassenheid, met afspraken op maat (vastgelegd in een integraal ‘toekomstplan’). Op deze manier willen we minder zelfredzame jongeren begeleiden in hun weg naar huisvesting, onderwijs, werk of andere zinvolle dagbesteding en het behoud daarvan.” (VWS & V&J, 2018).
Belangrijkste bevindingen en conclusies
1. Omvangrijk veranderproces: Het toekomstgericht werken met jongeren op weg naar volwassenheid is een grote verandering binnen het jeugd- en het sociaal domein. Het vraagt om een aanpassing van kaders en regels en op andere wijze opdracht geven en aansturen. Ook is het lastig om de doelgroep af te bakenen, omdat goede onder- steuning gewenst is voor alle jongeren. Toekomstgericht werken is een cultuurverandering die valt of staat met het leren en adopteren van nieuwe kennis. Een verandering die niet van de een op andere dag gerealiseerd is.
2. Ondersteuningsaanbod voor jongvolwassenen: Een toekomstplan voor jongvolwassenen kan pas gerealiseerd worden als er ook een ondersteuningsaanbod klaarstaat van op elkaar afgestemde en doordachte interventies met aandacht voor de jongere, de relatie en de context. Hierin is het kunnen bieden van doorlopende ondersteuning cruciaal. Onderdeel van het integrale aanbod is de mogelijke inzet van een begeleider of vast persoon in het netwerk als steunpilaar voor en na het achttiende jaar, met zo min mogelijk overdracht momenten tussen trajecten.
3. Kennis in ontwikkeling: Aan de vele doelen waaraan wordt gewerkt in het sociaal domein is het lastig om alles gedegen aan te pakken. Men zoekt soms naar snelle oplos- singen, maar dat werkt niet. Ten eerste is de kennis over de doelgroep in ontwikkeling. Ten tweede is er meer nodig dan het maken van een (instrumenteel) goed plan. Er is veel inspanning nodig om deze kennis breed te delen en bij verschillende professionals op dezelfde manier te laten landen. Een richtlijn zou helpen dit vraagstuk stevig op de professionele en politieke agenda te zetten.
4. Investeren in professional: Pilotdeelnemers, zowel jongeren als professionals, hebben het regelmatig over de houding van professionals. Professionals opereren echter in meerdere spanningsvelden, kunnen onvoldoende reke- nen op passende randvoorwaarden in wet- en regelgeving en staan soms tussen de belangen van hun organisatie en van de jongeren. Er ontbreekt een duidelijke kwaliteits- kader voor jongeren, opvoeders en professionals om op te bouwen. Voor managers en beleidsmakers is een dergelijk kwaliteitskader nodig om op te sturen. Ook in de opleiding voor (jeugd)professionals zou meer aandacht moeten komen voor adequate voorbereiding op begeleiden naar volwassenheid.
5. Mensen leren liever van elkaar: De meest vruchtbare leermomenten binnen de pilot vonden plaats tijdens
de gezamenlijke bijeenkomsten waarin mensen uit verschillende regio’s met elkaar in gesprek gingen over hun successen, aanpak, inzichten en uitdagingen. Van belang is dat er voldoende experimenteer – en leerruimte blijft waarin nieuwe dingen kunnen worden ontwikkeld, beproefd en aangepast.
Meer weten en aanbevelingen? Kijk op www.16-27.nl
Aanbevelingen
- Investeer in een duidelijke beleidsvisie op toe- komstgerichte ondersteuning van jongeren in de overgang naar volwassenheid. Investeer in de doorontwikkeling van kennis over de doelgroep en de werkzame elementen in verbinding met de praktijk.
- Investeer in deskundige begeleiding bij het toepassen van de kennis in de praktijk.
- Investeer in de doorontwikkeling van kennis over de doelgroep en de werkzame elementen in verbinding met de praktijk. Investeer in deskundige begeleiding bij het toepassen van de kennis in de praktijk.
- Investeer in de ontwikkeling van een kwaliteits- handvat als referentiekader voor jongeren, professionals en beleidsmakers. Een richtlijn zou in deze behoefte voorzien.
- Experimenteer met het creëren van concrete praktijkoplossingen. Dat kan in de vorm van trajecten in de regio’s al dan niet voor een afgebakende doelgroep.
